Disleksi Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Yazımızın ana temasını oluşturan disleksi konusuna girmeden önce, mevzuyu daha iyi anlayabilmek açısından, özgül öğrenme güçlükleri hakkında bilgi vermekte fayda görüyorum ve kısa bir giriş yapmak istiyorum.

Özgül öğrenme güçlüğü, özetle bilginin öğrenilme ve işlenmesiyle ilgili nörolojik süreçlerde bozukluklar ile karakterize bir durum olarak karşımıza çıkıyor ve araştırmalar neticesinde nörolojik kökenli olduğu düşünülüyor. Özgül öğrenme güçlükleri dört ana başlıkta ele alınıyor. Eğer okuma ile ilgili öğrenme sorunları varsa disleksi, güçlük yazma ile ilgiliyse disgrafi, matematiksel alanda öğrenme güçlüğü ön plandaysa diskalkuli ve motor becerilerle ilgili sıkıntı yaşanıyorsa dipraksi olarak adlandırılıyor. Burada ünlü oyuncu Herry Potter'in ileri düzeyde dispraksi hastası olduğunu da söyledikten sonra esas konumuza başlamak istiyorum.

Disleksi yukarıda da kısaca söz ettiğimiz gibi okuma, heceleme ve dil becerilerinin öğrenilmesinde güçlüklerin yaşandığı bir özgül öğrenme güçlüğü türü olarak ifade ediliyor. Bu bozukluğa sahip çocuklar doğru ve akıcı bir şekilde okumakta zorlanıyorlar. İşin ilginç tarafı bazı disleksili çocukların soldan sağa doğru okumada zorluk çektikleri; fakat sıra dışı bir şekilde bir cümleyi aşağıdan yukarıya yada tersten okuduklarında sorun yaşamadıkları gözlemleniyor.

Okumayı öğrenmedeki sorunlar nedeniyle yazmada da güçlükler yaşayan bu çocuklara uygulanan IQ testlerinde, normal ya da normalden yüksek zekaya sahip oldukları, bazılarının farklı alanlarda üstün özellikler sergiledikleri biliniyor. Disleksi problemi yaşayan çocukları yetiştirmek ebeveynler için zor olsa da, bu süreç macera dolu bir yolculuğa çıkmak gibi düşünülebilir. Bu çocukların üstün yetenekleri keşfedilirse, bir dahi yetiştirmeye aday olduğunuzu söyleyebiliriz. Bu noktada disleksili ve yetenekli ünlülerin ismini zikretmeden geçmek istemiyorum. Mozart, Albert Einstein, Leonardo Da Vinci, Walt Disney, Thomas Edison, Muhammed Ali, Tom Cruise ve başarılı Türk oyuncu Aslı Enver bu ünlüler arasında bulunuyor.

Disleksi Belirtileri

Okuma yazma ile ilgili faaliyetler okul öncesi dönemede çok fazla yapılmadığı için rahatsızlık genellikle fark edilmez. Çocuk ilkokula başlayıp, okuma-yazma sürecine girdiğinde ise kendisini belli etmeye başlıyor. Disleksi belirtileri hafif olduğunda, rahatsızlık 3. 4. sınıfa kadar anlaşılmayabiliyor. Daha ağır olgularda konuşma problemleri nedeniyle, okul öncesi dönemde de tanı konabiliyor. Bu çocuklarda gözlenebilen belirtileri, maddeler halinde sıralayacak olursak şunları içerdiğini görebiliyoruz:

• Alfabeyi öğrenmede güçlü
• Kelimeleri tersten okuma, örneğin "koç" kelimesini "çok" şeklinde okuyabilir.
• Cümleleri okurken bazı kelimeleri atlama
• Kelimeleri yazarken harfleri eksik yazma, örneğin "kedi" yerine "kdi"
• Hafızada zayıflık
• Yazı yazmada güçlük çekme
• Harfleri ve sayıları karıştırma ve ters yazma, 9 ve 6, b ve d sık olarak birbirinin yerine kullanırlar
• Konuşurken kullanmak istediği kelimeyi bulamama
• Yön, zaman gibi kavramları öğrenmede güçlükler

Disleksi Tedavisi

Problemin tedavisinde kullanılan herhangi bir ilaç ya da başka bir tıbbi yöntem bulunmuyor. Tedavi için yapılması gerekenler, çocuğun özel eğitim verilerek desteklenmesini içeriyor. Disleksi belirtileri yaş ilerledikçe azalarak minimum seviyeye inebiliyor; fakat tamamen iyileşmiyor.

Disleksi Tedavisinde Neler Yapmalı?

Disleksili çocukların asla zorlanmaması, rahatsızlıklarıyla dalga geçilmemesi ve hafife alınmaması gerekiyor. Aksi takdirde tedavi daha da zorlaşıp, çocukların benlik saygısında tamir edilemez hasarlar ortaya çıkabiliyor. Öğretmen, psikolog ve veliler iş birliği yaparak, sabır ve şefkatle çocuğa yaklaşmalı, akranları arasında asla rencide etmemelidirler. Çocuğun zayıf yönlerimden ziyade, kuvvetli yeteneklerine odaklanarak eğitime devam edilmelidir.

Konuyu burada noktalamadan önce tüm ebeveynlerin ve öğretmenlerin izlemesi gerektiğini düşündüğüm ve bana göre bu konusunda yapılmış en iyi film olma özelliği taşıyan bir filmden bahsetmek istiyorum. Filmde sevgi dolu bir öğretmenin yaklaşımlarıyla, disleksili bir çocuğun üstün resim yapma yeteneğinin nasıl ortaya çıkarıldığını ve disleksiye doğru şekilde yaklaşıldığı zaman ne kadar olumlu sonuçlar alınabileceği anlatılıyor. Yerdeki yıldızlar adlı bu Hint yapımı dram filmini mutlaka izlemenizi öneriyorum.